Giáo dục STEAM là gì? Lợi ích của STEAM phụ huynh nên biết

Trong thế giới giáo dục hiện đại, phụ huynh ngày càng quan tâm đến các phương pháp giáo dục tiên tiến giúp con em phát triển toàn diện. STEAM là gì – câu hỏi này đang được nhiều gia đình đặt ra khi tìm hiểu về xu hướng giáo dục 4.0. STEAM không chỉ đơn thuần là một phương pháp dạy học mới, mà là cách tiếp cận giáo dục tích hợp giúp học sinh phát triển tư duy sáng tạo, kỹ năng giải quyết vấn đề và chuẩn bị tốt nhất cho tương lai. Hãy cùng Vietschool tìm hiểu chi tiết giáo dục STEAM là gì qua bài viết sau đây!

1. STEAM là gì?

STEAM là gì – câu hỏi này đang được nhiều phụ huynh quan tâm khi tìm hiểu về xu hướng giáo dục tiên tiến. STEAM là viết tắt của Science (Khoa học), Technology (Công nghệ), Engineering (Kỹ thuật), Arts (Nghệ thuật) và Mathematics (Toán học). Đây là phương pháp giáo dục liên ngành hiện đại, tích hợp kiến thức và kỹ năng từ 5 lĩnh vực cốt lõi để giúp trẻ phát triển tư duy đa chiều và kỹ năng giải quyết vấn đề.

Vậy giáo dục STEAM là gì? Quý phụ huynh có thể hiểu nó như một sự chuyển đổi từ cách thức giáo dục truyền thống. Thay vì học từng môn một cách riêng lẻ, STEAM khuyến khích học sinh ứng dụng nhiều kiến thức để đưa ra phương án giải quyết vấn đề hiệu quả nhất. Việc dạy và học thông qua STEAM làm gia tăng tính hấp dẫn, giúp trẻ hiểu sâu và liên hệ với các vấn đề đã được học một cách nhanh chóng, từ đó xây dựng nền tảng vững chắc cho tương lai.

STEAM được phát triển từ mô hình STEM tại Hoa Kỳ. Sau đó, nhiều nhà giáo dục – đặc biệt là nhóm “STEM to STEAM” do trường Rhode Island School of Design (RISD) dẫn dắt – đã khởi xướng việc đưa Nghệ thuật (Art) vào mô hình, giúp STEAM trở thành xu hướng giáo dục tiên tiến trên thế giới.

Các bài học STEAM được thiết kế theo hướng ứng dụng cao, khuyến khích trẻ khai thác nhiều nguồn kiến thức để tìm ra giải pháp tối ưu. Mục tiêu của giáo dục STEAM là hướng đến việc rèn luyện tư duy phản biện, khả năng sáng tạo và kỹ năng làm việc nhóm – những phẩm chất thiết yếu cho thành công trong tương lai.

2. Vai trò của giáo dục STEAM trong thời đại mới

Thế nào là giáo dục STEAM trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0? Đây chính là câu hỏi then chốt mà các nhà giáo dục và phụ huynh cần tìm hiểu. Trong thời đại số hóa, khi trí tuệ nhân tạo và tự động hóa đang thay đổi căn bản thị trường lao động, giáo dục STEAM đóng vai trò như “chìa khóa vàng” giúp học sinh phát triển những kỹ năng không thể thay thế bởi máy móc.

Giáo dục STEAM được xây dựng dựa trên tính ứng dụng thực tế và sự tích hợp chặt chẽ giữa 5 lĩnh vực: Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật, Nghệ thuật và Toán học. Thay vì tiếp thu kiến thức thụ động qua những bài giảng thuần lý thuyết, học sinh sẽ được trực tiếp đối mặt với các vấn đề xảy ra trong thực tế cuộc sống, đồng thời tự tìm ra hướng giải quyết nó. Theo thời gian, kiến thức thực tế sẽ được tích lũy dần qua mỗi lần giải quyết vấn đề.

Mục tiêu chính của giáo dục STEAM được thể hiện rõ qua khả năng phát triển tư duy liên môn. Hiện nay, phần lớn các công việc đều yêu cầu sự kết hợp kiến thức, kỹ năng từ nhiều bộ môn khác nhau. Ví dụ đơn giản nhất là kiến trúc sư cần hiểu biết về toán học, khoa học vật liệu, công nghệ xây dựng, và thẩm mỹ nghệ thuật.

Việc học sinh được học theo phương pháp này sẽ giúp các em được tiếp thu kiến thức liên kết một cách liền mạch, tạo nền tảng vững chắc nhất cho sự nghiệp trong tương lai.

3. Lợi ích của phương pháp giáo dục STEAM

Học STEAM mang lại cho các em học sinh những gì? Dưới đây là 7 lợi ích cụ thể và thiết thực mà phương pháp giáo dục tiên tiến này đem lại:

3.1. Phát triển sự sáng tạo

Giáo dục STEAM khai mở và nuôi dưỡng khả năng sáng tạo của trẻ một cách toàn diện. Thay vì chỉ học thuộc lòng hay áp dụng công thức có sẵn, các em được khuyến khích tìm ra những cách tiếp cận mới mẻ cho từng vấn đề.

Chẳng hạn khi thực hiện dự án thiết kế robot, học sinh không chỉ áp dụng kiến thức kỹ thuật mà còn có thể kết hợp với nhiều kiến thức khác như; ứng dụng di động điều khiển (công nghệ), thiết kế kiến trúc bền vững (kỹ thuật), trang trí độc đáo (nghệ thuật) và tối ưu hóa chi phí (toán học).

Điều này không chỉ giúp trẻ phát triển khả năng tư duy đa chiều mà còn rèn luyện sự linh hoạt trong cách tiếp cận vấn đề. Lợi ích của giáo dục STEAM ở đây là giúp trẻ phát triển tư duy, tạo ra những “nhà sáng tạo nhỏ” có khả năng đưa ra giải pháp độc đáo và hiệu quả, không bị giới hạn bởi những khuôn mẫu truyền thống.

3.2. Tăng cường kỹ năng giải quyết vấn đề

STEAM là phương pháp giúp học sinh phát triển tư duy phản biện, khả năng phân tích và giải quyết vấn đề một cách chủ động. Thay vì chỉ học thuộc lòng công thức, các em được rèn luyện cách đặt câu hỏi đúng, thu thập thông tin, phân tích dữ liệu và đưa ra kết luận hợp lý thông qua các dự án thực tế.

Ví dụ, khi thiết kế hệ thống tưới nước tự động cho vườn trường, các em phải phân tích nhu cầu nước của từng loại cây, tính toán thời gian tưới nước, … sau đó đề xuất ý tưởng thiết kế hệ thống cụ thể. Điều này góp phần giúp trẻ phát triển tư duy logic từ bước đến bước một cách có hệ thống.

3.3. Khuyến khích trẻ nghiên cứu, thử nghiệm và khám phá

STEAM trong giáo dục tạo môi trường học tập tích cực, nơi các em được khuyến khích trải nghiệm, tự tìm tòi và khám phá thay vì chỉ tiếp thu thụ động. Điều này không chỉ giúp học sinh ghi nhớ kiến thức lâu hơn mà còn rèn luyện tư duy phản biện và kỹ năng giải quyết vấn đề.

Khác với phương pháp truyền thống chỉ tập trung vào kết quả đúng, STEAM khuyến khích trẻ trải nghiệm qua cả thành công và thất bại. Học sinh được tự do thí nghiệm với các ý tưởng mới, không ngại thất bại và luôn tìm cách cải thiện. Điều này không chỉ giúp trẻ phát triển khả năng tư duy đa chiều mà còn dạy các em biết cách tổng hợp và phân tích vấn đề từ nhiều góc độ khác nhau.

3.4. Nâng cao khả năng làm việc nhóm

Trong thời đại cộng tác và làm việc nhóm ngày càng quan trọng, giáo dục STEAM cung cấp môi trường lý tưởng để học sinh phát triển kỹ năng giao tiếp, phân công công việc và giải quyết xung đột.

Các dự án STEAM thường yêu cầu sự phối hợp giữa nhiều thành viên với những thế mạnh khác nhau: học sinh giỏi toán phụ trách tính toán, em có khiếu nghệ thuật chịu trách nhiệm thiết kế, còn em có kỹ năng giao tiếp tốt sẽ thuyết trình. Qua đó, trẻ học cách lắng nghe ý kiến, thảo luận xây dựng, phân công nhiệm vụ hợp lý và giải quyết xung đột một cách tích cực.

Ý nghĩa STEAM ở đây không chỉ dừng lại ở việc trang bị kiến thức mà còn tạo ra môi trường học tập hỗ trợ lẫn nhau, phát huy thế mạnh cá nhân trong bối cảnh tập thể. Nhờ đó, trẻ có thể dễ dàng hòa nhập vào cuộc sống một cách vững vàng và tự tin hơn.

3.5. Ứng dụng kiến thức vào thực tiễn

Một trong những điểm mạnh nhất của phương pháp STEAM là sự kết nối chặt chẽ giữa lý thuyết – thực hành và tính ứng dụng cao trong thực tiễn, điều này khác biệt hoàn toàn với phương pháp giáo dục truyền thống.

Thay vì học lý thuyết khô khan, học sinh được trải nghiệm qua các dự án, được khám phá, thử nghiệm và rút ra kết luận từ chính trải nghiệm của mình. Điều này giúp trẻ hiểu rõ và ghi nhớ kiến thức lâu hơn, đồng thời biết cách vận dụng linh hoạt kiến thức vào thực tế. Từ đó, trẻ có thể tự tin thích nghi và phát triển bản thân trong mọi hoàn cảnh.

3.6. Rèn luyện sức bền bỉ

Giáo dục STEAM đặc biệt chú trọng vào quá trình học tập lâu dài và sự phát triển từng bước, yêu cầu học sinh kiên nhẫn trải qua nhiều giai đoạn thử nghiệm, sửa đổi và hoàn thiện.

Khi tham gia các dự án mở, học sinh thường gặp phải những thách thức khó khăn hoặc thất bại, thay vì cảm thấy nản lòng các em được dạy cách xử lý thất bại một cách tích cực. Các em được hướng dẫn phân tích nguyên nhân, thử nghiệm các phương án khác và kiên trì theo đuổi mục tiêu.

Quá trình này không chỉ rèn luyện sức bền mà còn giúp trẻ hiểu rằng thành công đến từ sự nỗ lực liên tục và khả năng vượt qua khó khăn. Tính cách này vô cùng quý giá cho sự phát triển cá nhân và thành công trong tương lai.

3.7. Khuyến khích học sinh sử dụng công nghệ

Trong thời đại số hóa, việc thành thạo công nghệ không còn là lựa chọn mà là yêu cầu bắt buộc. Với giáo dục STEAM, học sinh được tiếp cận công nghệ, làm quen với hệ điều hành và thực hành tìm kiếm, chọn lọc thông tin qua các dự án.

Nhờ đó, học sinh biết cách khai thác công nghệ như một công cụ hỗ trợ tư duy, tăng khả năng tập trung và tiếp thu kiến thức nhanh hơn. Đồng thời trang bị cho các em những kỹ năng công nghệ thiết yếu, mở ra cơ hội phát triển toàn diện, sáng tạo và linh hoạt trong tương lai.

3.8. Truyền cảm hứng học tập cho trẻ

Đặc biệt, STEAM có thể biến việc học thành hành trình khám phá thú vị, khơi dậy niềm đam mê học tập từ bên trong trẻ. Khác với phương pháp giáo dục truyền thống tập trung vào ghi nhớ, giáo dục STEAM tạo ra những “câu chuyện học tập” hấp dẫn thông qua các dự án thực tế.

Điều này mang đến cho trẻ những trải nghiệm học tập đầy hứng thú, nơi các em được tự do khám phá, tư duy và ứng dụng kiến thức giải quyết vấn đề. Từ đó khơi dậy niềm đam mê học tập, giúp trẻ tiếp thu kiến thức dễ hơn mà không cảm thấy gò bó, thụ động.

4. Ứng dụng giáo dục STEAM tại Việt Nam

Hiện nay, giáo dục STEAM không chỉ phổ biến ở phương Tây mà còn phổ biến tại các quốc gia châu Á như Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc, … và Việt Nam. Hiện tại, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành nhiều văn bản khuyến khích các trường triển khai giáo dục STEM/STEAM, lồng ghép vào chương trình phổ thông và hoạt động trải nghiệm.

Các trường quốc tế và công lập trọng điểm đã được bố trí phòng học, câu lạc bộ STEAM và mở nhiều lớp học ngoại khóa STEAM nhằm giúp học sinh, giáo viên và cả phụ huynh làm quen với phương pháp giáo dục này.

Bên cạnh đó, Việt Nam đang thúc đẩy sự phát triển của giáo dục STEAM thông qua việc phối hợp với các công ty đa quốc gia, công ty nước ngoài, tổ chức nhiều dự án và cuộc thi STEAM thu hút được sự quan tâm của cả phụ huynh và học sinh.

Đặc biệt, STEAM trong giáo dục ngày càng được chú trọng tại Việt Nam trong bối cảnh Công nghệ 4.0 – thời đại với đa dạng hướng ngành nghề và vô vàn phương tiện để trẻ có thể tiếp cận và phát triển bản thân.

Trường Liên cấp Vietschool nhận thức được tầm quan trọng này và đã xây dựng chương trình giáo dục STEAM, tạo nên môi trường học tập độc đáo và hiện đại. Với đội ngũ giáo viên được đào tạo chuyên sâu bởi những chuyên gia hàng đầu về giáo dục STEAM trong nước và quốc tế cùng cơ sở vật chất hiện đại, chương trình chính khóa bản quyền Lego Education, Vietschool tạo ra môi trường học tập lý tưởng, chuẩn bị tốt nhất cho học sinh trong thời đại kỷ nguyên số.

Để khám phá chương trình giáo dục STEAM đặc sắc tại Vietschool dành cho con em, Quý phụ huynh vui lòng xem chi tiết chương trình Tại Đây!

STEAM là gì không còn là câu hỏi xa lạ với các bậc phụ huynh hiện đại. Phương pháp giáo dục STEAM đã chứng minh vai trò quan trọng trong việc phát triển toàn diện kỹ năng thế kỷ 21 cho trẻ từ tư duy sáng tạo, khả năng giải quyết vấn đề đến kỹ năng hợp tác – đây là nền tảng vững chắc giúp các em tự tin bước vào tương lai.

Tại Trường Liên cấp Vietschool, chúng tôi tự hào tiên phong ứng dụng STEAM trong giáo dục, tạo môi trường học tập toàn diện nơi mỗi em có thể phát triển tối đa tiềm năng. Hãy liên hệ ngay với Vietschool theo hotline 0915.987.320 | 091.318.4451 để khám phá cách chúng tôi đồng hành cùng con bạn trên hành trình giáo dục!